In de vorige blog lees je hoe iedereen binnen Ambrero via Squads bijdraagt aan de groei van ons bedrijf. Maar wie geeft de strategie vorm bij zelfsturende teams? En hoe is dat geregeld? Hier doen we dit met een Leiderschapsteam en consent besluitvorming. Lees er alles over en laat je inspireren.

Leiderschapsteam versus managementteam

Het Leiderschapsteam (LT) is de plek waar alle domeinen en Squads samenkomen en waar we de strategie van Ambrero vormgeven. Wellicht vraag je je af: “Leiderschapsteam? Klinkt als een Managementteam. Jullie hadden toch geen managers?”. Het klopt dat het LT wel iets van een MT wegheeft. Maar er is een belangrijk verschil: LT leden zitten daar niet vanwege een managementfunctie. Ze kiezen ervoor om zich, naast hun dagelijkse werk, bezig te houden met de besturing van Ambrero.

Voorafgaand aan de vorming van ons LT is het hele team gevraagd om collega’s te noemen die hier een goede invulling aan kunnen geven. Uiteindelijk hebben de genomineerden onderling besloten wie er gaan deelnemen. Hierdoor zitten er collega’s in met verschillende rollen en perspectieven. Daarmee benutten we de kennis die in het team aanwezig is. En zorgen we dus voor breed gedragen besluitvorming.

De principes van een leiderschapsteam

Het LT is verantwoordelijk voor de strategie en het resultaat. Het Leiderschapsteam bepaalt de jaardoelen, stelt een begroting op en bespreken urgente thema’s die Squad-overstijgend zijn. De principes van het LT zijn de volgende:

• Leden van het LT hebben een rol; ze vertegenwoordigen 1 of meer Squads of domeinen
• Autoriteit ligt bij rollen, niet bij personen
• De rol van voorzitter en notulist wisselt ieder overleg
• Communicatie en besluitvorming is transparant voor het hele team
• Besluiten, op basis van het consentprincipe, zijn safe enough to try, good enough for now

Gebruik van consent besluitvorming

De term consensus ken je al. Als een besluit op basis van consensus is genomen, dan heeft iedereen JA tegen een voorstel gezegd. Hiervoor moest er waarschijnlijk flink gepolderd worden en dat kost een hoop tijd. Consent is anders: niet iedereen hoeft voor een besluit te zijn, zolang er maar niemand tegen is. Dat klinkt als hetzelfde, maar dat is het niet. Het verandert de dynamiek van een besluit. Als een voorstel safe enough to try is, en er ligt geen beargumenteerd bezwaar tegen het voorstel, dan is het uitgangspunt dat je het voorstel zonder discussie of aanpassingen aanneemt.

Het klopt dat niet iedereen zich altijd kan vinden in elk besluit dat op die manier is genomen. Maar wij vinden het belangrijk dan energie niet verloren gaat en we snel stappen kunnen zetten. Besluiten moeten good enough for now zijn. Een voorstel hoeft niet compleet en perfect te zijn, zolang de risico’s maar acceptabel zijn. Zeg nu zelf: in welke situatie heeft één persoon de waarheid in pacht? Het is veel productiever om een 1e stap te zetten en hiervan te leren, dan om in analysis paralysis te blijven hangen.

Consent besluitvorming start met een voorstel

Het nemen van besluiten op basis van consent start met het schrijven van een voorstel. Dit kan een beknopt voorstel zijn of een uitgebreid voorstel, afhankelijk van het onderwerp. Het bevat bij Ambrero in ieder geval 4 onderdelen:

• Motivatie: waarom dit voorstel? Welk probleem wil je oplossen?
• Voorstel: wat wil je gaan doen?
• Verantwoordelijkheden: wie gaat wat doen?
• Evaluatie: hoe weet je of dit voorstel effect heeft gehad?

De stappen van het consentproces

Consent besluitvorming vereist wel discipline. Iedereen is van nature geneigd om zijn of haar mening over een voorstel te geven. En om verbeteringen of veranderingen voor te stellen. Dat laatste is nou juist niet de bedoeling. Behalve als verandering nodig is om een gegrond bezwaar weg te nemen. Elk consentproces heeft een facilitator en notulist. Bij het nemen van een besluit volg je de volgende 6 stappen:

• 1. Het voorstel wordt door de indiener(s) toegelicht
• 2. Vragenrondje: zijn er verhelderende vragen over het voorstel?
• 3. Reactierondje: iedereen geeft zijn/haar reactie op het voorstel
• 4. Revisie: indiener kan voorstel aanpassen, verduidelijken of intrekken
• 5. Bezwarenronde: rondje waarin iedereen bezwaren of zorgen kan uiten. Na het uiten van bezwaren worden deze getoetst en probeert de groep deze ter plekke weg te nemen door het voorstel aan te passen.
• 6. Vieren van het besluit en eventueel wegnemen van overgebleven zorgen

Stappen in consent besluitvorming- bron Sociocracy30.org

Vermijd discussie met consent besluitvorming

Het proces is vrij formeel en rigide; dit kan aan het begin wat vreemd voelen. Maar het is belangrijk om het proces te volgen. Zodat je niet te verzandt in discussies waarin er toch naar consensus wordt gezocht. De skills van de facilitator zijn hierbij erg belangrijk.

Omdat we bij consent besluitvorming streven naar ‘good enough for now’ kunnen we snel initiatief nemen en hoeven voorstellen niet dichtgetimmerd te worden. Dat is erg prettig. Voorbereiding is wel belangrijk: het helpt als mensen het voorstel hebben gelezen en er al een informeel gesprek over het onderwerp is geweest.

Huub, Senior developer en LT-lid

Samenstelling van het LT

Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat een LT een goede afspiegeling is van je team. Er moet binnen het LT-ruimte zijn voor verschillende perspectieven en daarvoor heb je nu eenmaal verschillende mensen en rollen nodig. Op deze manier kan je een gezonde dialoog voeren waarbij de vraagstukken van verschillende kanten bekeken worden.

Bij Ambrero bestaat het Leiderschapsteam uit 6 personen. Dat zijn er best veel op een organisatie van onze omvang. Bij het oprichten ervan hebben we rekening gehouden met onze groeiambitie. Nu is 6 collega’s ruimt maar op een team van 30 is dit alweer een stuk logischer. En voor overdracht is een wat grotere groep ook prettig. Want als we op die omvang van 30 collega’s zitten zal de invulling van het LT zeker veranderen.

Een inclusief en benaderbaar Leiderschapsteam

De samenstelling is namelijk niet statisch. Deelname vloeit voort uit enerzijds de behoefte van het individu: een bijdrage leveren. Anderzijds vanuit de behoefte van de organisatie: bepaalde expertise in het LT. Beide kunnen veranderen. Daarom streeft het LT naar een jaarlijkse verversing. Collega’s kunnen zich aanmelden en LT-leden kunnen hun positie ter beschikking stellen en/of een vervanger voordragen. Zo blijft het LT inclusief, bereikbaar en benaderbaar voor collega’s. En kan het gebruik maken van nieuwe energie en ideeën die inherent zijn aan roulatie van het LT.

LT voor betrokkenheid en werkgeluk

Je kunt beargumenteren dat Ambrero met de huidige omvang helemaal geen Leiderschapsteam nodig heeft. Zes personen die regelmatig overleggen, jaarlijkse verversing waardoor er nieuwe leden ingewerkt moeten worden, etc. Allemaal niet erg efficiënt. Eigenlijk kun je dat argument doortrekken naar zelfsturing in het algemeen.

Maar schijn bedriegt. Deze manier van werken heeft namelijk belangrijke voordelen. Allereerst zorgt de autonomie en vrijheid om je werk zelf vorm te geven voor meer betrokkenheid. De taakverbreding en taakverrijking die komt kijken bij deelname aan een Squad of het LT maken je werk interessanter en leuker. Dit zorgt voor meer motivatie en werkgeluk. Hierdoor heeft Ambrero een laag verloop. En dat betekent stabiliteit voor onze klanten en minder kosten voor werving en inwerken van nieuwe collega’s.

Mijn motivatie voor het deelnemen aan het LT is dat Ambrero een leuke plek blijft om te werken, ook als we groter groeien. De vergaderingen zijn leuk en heel anders dan project overleggen. Ook is het leerzaam om met nieuwe onderwerpen in aanraking te komen, zoals de strategie van het bedrijf.

Sebas, Senior developer en LT-lid

Het initiatief tot verandering ligt bij het hele team

Maar belangrijker: het initiatief voor verandering kan overal vandaan komen. Wil je iets veranderen? Maak en plan en doe een voorstel. Iedereen met een goed idee kan het initiatief nemen, ook als dit een effect heeft voor het hele bedrijf. Dit zorgt dus voor veranderingen die grotendeels bottom-up tot stand komen. Als het LT iets signaleert dat het zou willen veranderen, dan zullen zij dit altijd proberen om binnen een Squad belegd te krijgen. Wat overigens alleen kan als het Squad het daar ook mee eens is; want de samenwerking tussen Squads en het LT is tweewegverkeer.

Doordat we samen richting geven aan Ambrero en verantwoordelijkheid breed proberen te beleggen, is er minder overhead. En is ons bedrijf minder afhankelijk van enkele personen. Misschien niet de makkelijkste weg, maar wat mij betreft wel de leukste 🙂

In mijn vorige blog lees je hoe we werk gedaan krijgen zonder managers. En hoe we samenwerken met klanten in zelfsturende teams. En je vraagt je misschien af: Als er geen managers zijn, hoe krijgen jullie dingen dan gedaan buiten projecten om?

Deze blog gaat over hoe iedereen binnen Ambrero bijdraagt aan de besturing van ons bedrijf. Dit organiseren we met Squads, een typische IT-term die je misschien kent van het Spotify-model. Maar wij geven er een andere invulling aan.

Van zelfsturende projectteams naar invloed op bedrijfsvoering

In 2017 starten we met Squads in het kader van ons Agile HR project. We werkten toen al 10 jaar met zelfsturende projectteams en waren wel klaar met de jaarlijkse beoordelingsgesprekken. Daarnaast wilden we persoonlijke ontwikkeling centraal zetten. Uiteindelijk had dit HR-project een veel grotere impact op de ontwikkeling van Ambrero.

De inspiratiebron van het Agile HR project waren de 3 “Pillars of Motivation” van Daniel Pink; deze “ingrediënten” dragen bij aan de intrinsieke motivatie van mensen:

• 1. Autonomie
• 2. Meesterschap
• 3. Zingeving

Squads kwamen voort vanuit het onderwerp Autonomy. De gedachten is dat collega’s meer invloed uitoefenen op hun werk en werkomgeving, en daarnaast hun takenpakket verbreden. Dit leidt tot meer motivatie en betrokkenheid.

Kansen en risico’s vertalen naar Squads

We maakten een lijst van de belangrijkste onderwerpen binnen onze bedrijfsvoering, vooral de onderwerpen waar kansen of risico’s aan verbonden waren. Deze brachten we samen tot 7 Squads. Collega’s kozen op basis van hun interesse voor een Squad. Elk Squad verkoos binnen de groep een Squad-lead, de linking-pin. Zij hebben elk kwartaal overleg om te kijken of men elkaar kan helpen en of initiatieven op elkaar aansluiten.

Het idee vanuit Agile HR voor het vormen van Squads is: Een beter Ambrero begint bij jezelf! Voor alle collega’s die kansen tot verbeteren van onze werkwijze en dienstverlening zien, is het een manier om invloed uit te oefenen. En daar is positief op gereageerd.

Elisa, Marketeer & Squad-lead Work Happy

Een beter Ambrero begint bij jezelf

De 7 Squads waren als voorzet bedacht, maar na de invoer kwam hier al snel vanuit de Squads zelf verandering in. Zo zijn er twee samengevoegd omdat er veel overlap in verantwoordelijkheden was. En een ander is opgeheven omdat er binnen de groep onvoldoende energie op het onderwerp zat. Inmiddels is de lijst vrij stabiel en overzichtelijk:

Hosting & Ops

Zorgt voor de technische randvoorwaarden om ons werk te kunnen doen (software en hardware) en een soepel-draaiende hosting infrastructuur.

Work Happy

Zorgt voor een fijne werkomgeving met oog voor vitaliteit, waardering en zingeving. En organiseert gezelligheid met borrels en uitjes.

People Squad

Borgt de HR-processen en stimuleert persoonlijke ontwikkeling en feedback binnen het team.

Security & Privacy

Is verantwoordelijk voor beleid en tooling voor informatiebeveiliging en AVG.

Dev-Squad

Zorgt ervoor dat we onze kennis op peil houden en de laatste technologie gebruiken in projecten.

Vrijheid en verantwoordelijkheid van zelfsturende teams

Net als een ontwikkelproject heeft ook een Squad bepaalde kaders. Het expertisegebied is er eentje. Binnen dat expertisegebied stelt ieder Squad zelf haar (jaar)doelen op en vraagt een jaarbudget aan. Binnen dit budget (ook een kader) neemt het Squad zelf beslissingen en koopt diensten of producten in.

Zo kan Hosting & Ops zonder goedkeuring nieuwe laptops voor medewerkers aanschaffen en kan de Dev Squad een nieuwe stack lanceren binnen projecten. Maar Hosting & Ops kan geen nieuw beveiligingsbeleid ontwikkelen zonder samenwerking met de Security & Privacy Squad.

Squads geven duidelijkheid waar je moet zijn met een vraag. En het jaarbudget geeft mij binnen het Squad veel vrijheid om snel beslissingen te nemen. Het is vooral leuk om je met andere dingen bezig te houden dan alleen met je kerntaak; deze verbreding geeft veel afwisseling en uitdaging. Het is ook leerzaam: als Squad-lead van Hosting & Ops ben ik zeker gegroeid, bijvoorbeeld in het organiseren en communiceren.

Martijn, Java ontwikkelaar & Squad-lead Hosting & Ops

Hierbij is de regel dat besluiten geen negatieve impact op collega’s hebben. Hosting & Ops gaat over de laptops, maar een hoop collega’s zouden toch vreemd opkijken als ze opeens een MacBook op hun bureau vinden in plaats van een Dell laptop. Het initiatief ligt bij Hosting & Ops, maar zij halen feedback op bij het team om te toetsen of hier geen bezwaren zijn.

Snelle besluitvorming zorgen voor veel initiatieven

In de praktijk vallen de meeste besluiten in de categorie “Safe enough to try”. Ze vallen binnen de kaders en er is geen negatieve impact voorzien, dus ze kunnen snel genomen worden. Dit levert leuke initiatieven op die snel geïmplementeerd worden, waar ik zelf heel blij van wordt! Enkele voorbeelden:

• Work Happy kwam tijdens Covid direct in actie om ervoor te zorgen dat collega’s, ondanks het thuiswerken, aangesloten bleven bij Ambrero. Er werden overlevingspakketten langsbracht en online Vrijmibo’s georganiseerd. En het persoonlijke contact gestimuleerd via gezamenlijke wandelingen, met 1,5 meter afstand.
• Hosting & Ops voerde een migratie uit van onze vorige hostingprovider naar Google Cloud. Met een stabielere infrastructuur, en daarmee blije klanten, tot gevolg. Het Squad zette zelf een experiment op, om vervolgens met Sales de klanten te informeren en migreren.
• Security & Privacy ontwikkelde een Vulnerability Monitoring tool waarmee al onze applicaties, en daarin gebruikte open-source software, worden gecheckt op kwetsbaarheden. Hierdoor is en blijft de software van onze klanten veilig.
• People Squad maakte op basis van interne feedback een voorstel voor winstdeling als vervanging voor de oude bonus-systematiek. Het team krijgt meer inzicht in de financiële resultaten en deelt hierin mee.
• Dev Squad jaagde de overstap van JavaScript naar TypeScript aan en is onlangs gestart met het organiseren van Pizza-sessies. Hierbij werken collega’s aan technische uitdagingen en wisselen kennis uit.

Zelfsturende teams op tactisch en strategisch niveau

Veel collega’s zijn dus zeer betrokken bij de bedrijfsvoering en iedereen kan zelf het initiatief voor verbetering nemen. Er is geen groen licht van een manager voor nodig is. Maar zoals je kunt zien zijn veel van deze initiatieven over het algemeen tactisch van aard: ze komen voort uit nieuwe ontwikkelingen, of uit een ambitie die een Squad heeft, maar zeggen niets over de lange termijn ambitie en richting van het bedrijf.

Je zult je wellicht afvragen wie de strategie van Ambrero bepaalt? En of het People Squad zelf kan besluiten om meer People aan te nemen? En waar deze besluiten samenkomen? Hierover meer in het volgende blog 🙂

Zaken doe je met mensen, niet met een bedrijf. Daarom delen we ook persoonlijke verhalen, en deze keer over de liefde voor ons werk. Geen algemeen verhaal over de schoonheid van software ontwikkeling. Maar een aantal collega’s aan het woord over hun liefde voor wat zij doen. En hoe dat terugkomt in hun privéleven. Zodat je ons een beetje beter leert kennen.

Blijmaker & UX designer – de gedrevenheid van Jelle

Ik maak mensen graag blij. Dit doe ik door bijvoorbeeld te koken voor vrienden en familie. En door er te zijn voor de mensen die er toe doen. Met een luisterend oor of een attent gebaar.

In mijn werk zie je dit terug in mijn designs. Ik ontwerp voor de mensen op de werkvloer, de harde werkers die het fundament zijn van een bedrijf. Zij werken dagelijks met onze software en verdienen het gereedschap waar ze verder mee komen. Zonder extra inspanning te leveren. Met mijn werk wil ik ze gemak en wat extra werkgeluk bieden.

Musicus & fullstack developer- de hartstocht van Job

Waar ik enthousiast van wordt is het meedenken met de klant. Ik ben er van overtuigd dat je samen het resultaat beter maakt. Dat betekent ook de klant tot nieuwe inzichten brengen. En mijn hart maakt een sprongetje als de klant aangeeft “Je hebt toch gelijk” en mijn advies opvolgt. Ook zorg ik ervoor dat wat ik ontwikkel, moeiteloos werkt voor de gebruiker. Dat klinkt heel voor de hand liggend maar niet alle applicaties zijn gebruikersvriendelijk. En daar wordt niemand vrolijk van.

Dezelfde gemeenschappelijkheid komt terug in muziek maken. Ik heb lang in een band gespeeld als trompettist en hier is het samenspel ook belangrijk. Alle instrumenten bij elkaar maken de muziek. En ook hierbij leer je van elkaar.

Reisleider & senior Java developer – de interesses van Huub

Ik ben nieuwsgierig naar andere culturen. Dat is één van de redenen dat ik graag reis. Met mijn gezin maak ik regelmatig rondreizen, zoals door Thailand, Canada en Tanzania. Tijdens deze reizen maak ik kennis met de gebruiken in een ander land en geniet ik van de natuur.

Daarom hou ik ervan om samen te werken met internationale klanten zoals Bezalel Academy of Art and Design in Isreal. Hun manier van werken geeft een andere kijk op zaken. En extra uitdaging bij de ontwikkeling van hun reserveringssysteem voor studenten. Herbreeuws kent bijvoorbeeld een andere leesrichting dan het Nederlands, namelijk van rechts naar links.

Ook bij de start van een nieuw softwareproject in Ghana, verloopt de samenwerking anders dan met Nederlandse klanten. Op de dag dat ik naar Ghana vlieg, heb ik nog geen planning en agenda gezien. Zij delen onze liefde voor structuur en ritme niet 😉

Vrijbuiter & directeur – de liefdes van Bart

Ik hou van buiten- en bergsport waar snelheid en vrijheid bij komt kijken. Zoals skiën, waarbij ik zelf mijn route bepaal. Deze autonomie en zelfredzaamheid vind ik terug in het ondernemen.

Maar ook in mijn dagelijkse werk, met verschillende bedrijven. Wanneer iemand advies vraagt over procesverbetering. Of het lanceren van een nieuwe dienst. De fase waarin nog veel onduidelijk is en risico’s zijn, daar loop ik warm voor. Er is toch niets leuker dan samen in een probleem duiken en de route naar de oplossing uitstippelen? Eigenlijk ben ik, samen met het team, een expeditieleider in software ontwikkeling.

Creatieveling & UX-designer – de passies van Pamela

Een idee uitwerken en tot leven brengen, daar ga ik op aan! Dat is wat ik doe in mijn werk maar net zo goed thuis. Bijvoorbeeld in het maken van muziek, het opnieuw inrichten van een kamer en het schrijven van kinderboeken. Waarbij het mooiste levenswerk mijn twee kinderen zijn. Ook ontstaan uit een idee, namelijk over het beginnen van een gezin 🙂

Hierbij verzamel ik graag mensen om me heen met dezelfde passies. En hierdoor begrijpen wat er in mijn hoofd omgaat en mij drijft. Het liefst mensen waarmee ik kan lachen. Want humor is een noodzaak. Wanneer ik start met een nieuw project, of uitdaging op het gebied van sport, dan ga ik er helemaal in op. Er is niets fijner dan met elkaar in een flow komen, om vervolgens een fantastisch resultaat op te leveren. Dan ben ik blij en trots.

Treinfanaat & senior Java ontwikkelaar – de hobby van Jacco

Ik zou als vrijwilliger niets meer doen met computers. Maar dat is niet gelukt. Want ik heb recent een applicatie gebouwd voor de Museum Stoomtram Hoorn-Medemblik. Inclusief de hardware die status updates van een aantal spoorwegovergangen deelt. Het toont eventuele storingen aan een overweg en maakt het mogelijk om de conditie in de gaten te houden.’

Mijn werk voor de Stoomtram is mijn (beetje uit de hand gelopen) hobby. Ik ben opgeleid tot treindienstleider, een baan met veel verantwoordelijkheid. Er is veel overlap met mijn werk als developer. Zoals nauwgezet werken, doorvragen, informatie filteren en assertiviteit. Van beiden gaat mijn hart sneller kloppen

Teveel hartstocht voor één blog

Dan hebben we nog een Ninjutsu meester & front-end goeroe. En de collega die programmeert, voor klanten en voor de lol. Teveel collega’s om hun liefde voor het werk in één keer te delen. Misschien schrijf ik, mooimaker & marketeer, wel een vervolg…

Waar gaat jouw hart sneller van kloppen?

Heb je liefde voor innovatie binnen je bedrijf? En wil je sparren over groeikansen met maatwerk software? Maak jezelf bekend, zodat we kennis kunnen maken!

Bij Ambrero hebben we geen projectmanagers. Nooit gehad. Ook geen afdelingsmanagers; we hebben überhaupt geen afdelingen. Maar dat betekent niet dat we een ongeorganiseerd zooitje zijn. In deze blogserie vertel ik je meer over hoe we ons organiseren, met als aftrap ‘succesvol samenwerken aan ontwikkelprojecten’.

Verschillende klantvragen, dezelfde aanpak

Je kunt ons inschakelen om snel tot nieuwe digitale producten te komen, zoals:

• SaaS-product om routes voor afvalbedrijven te optimaliseren
• Workflow applicatie voor een producent van verkeershandhaving-apparatuur
• Online portaal dat burgers helpt om sneller uit de schulden te komen

In alle gevallen is onze aanpak hetzelfde. Een beproefde methode die zorgt voor succesvol samenwerken.

Ontdekkingstocht als start van succesvol samenwerken

We starten met een Inventarisatie workshop, om de scope van het minimum viable product (de eerste versie van je applicatie) duidelijk te krijgen. Deelnemers zijn vaak verrast door onze nieuwsgierige blik. Evenals de snelheid waarmee we nieuwe domeinen doorgronden.

De workshop doen we met een multidisciplinair team. Het is geen sales-feestje, developers en UX-designers sluiten aan om tot een goed concept te komen.

We wilden onze visie verder vormgeven en gericht op papier krijgen. En vonden het niet goed om ons idee voor een applicatie alleen bij onszelf te houden. Wetende dat tijd kostbaar is en we de ervaring hierin missen. Voor ons was de workshop een goed hulpmiddel om met een partij met inhoudelijke kennis en ervaring ons idee te concretiseren.

Richard van Milt, partner & consultant bij Simplex Consultant

De rol van Product Owner bij de klant

Sinds 2007 werken we Agile, met de Scrum als methodiek. Dit stelt ons en onze opdrachtgevers in staat om wendbaar te blijven gedurende de ontwikkeling. Maar het heeft ook een ander belangrijk voordeel: een hechte samenwerking. Na de start met Scrum gaven we geen projectmanagers de titel ‘Product Owner’. Die hadden we toen ook niet in huis 😉 En gezien de verantwoordelijkheden van de Product Owner, zoals stakeholder management, productvisie, budgetbewaking, leek het ons goed om die rol bij de klant neer te leggen.

Een Product Owner vanuit ons team die jou vertegenwoordigt vinden we niet praktisch. We zitten verder van het vuur af en krijgen hierdoor tweedehands informatie. Daarom vormen we een team om jou heen, met designers en ontwikkelaars. En vervolgens wordt je nauw betrokken bij het project.

Scrum-proces met Scrum Master en Product Owner

Het team begeleidt je in het vervullen van de taak als Product Owner. Dit is in het begin misschien wennen, maar levert aan beide kanten veel inzichten op.

Succesvol samenwerken is kaders vaststellen

Dat je als klant regie hebt over de scope, eindresultaat en afbakening van het project, wil niet zeggen dat we geen verantwoordelijkheid nemen. Voorafgaand aan een project spreken we duidelijke kaders af:

• Welke functionaliteit zijn nodig om live te gaan (MVP).
• Hoeveel budget is hiervoor nodig.
• Binnen welke tijd realiseren we dit.

Dit is niet in beton gegoten, we houden immers ruimte voor nieuwe inzichten. Maar het zijn duidelijke uitgangspunten die we gezamenlijk bewaken in iedere (2-wekelijkse) Sprint.

Ik ben erg tevreden over de pro-actieve en transparante aanpak van Ambrero in het ontwikkeltraject van onze eigen reserveringsapp. Voorafgaand aan onze samenwerking was de structuur duidelijk: wanneer starten we, wanneer is het af, wanneer overleggen we en wie is daarbij aanwezig?

Judith Kroon, Hoofd Bedrijfsvoering aan de Gerrit Rietveld Academie

Waardevolle inzichten voor jou

De lead-developer van het project is bij ons, in de meeste gevallen, de Scrum Master en begeleidt de verschillende meetings. Onze ontwikkelaars en designers zijn gewend om veel verschillende taken op te pakken en hierdoor voelen zij veel verantwoordelijkheid en betrokkenheid. Door de nauwe samenwerking met jou als Product Owner begrijpen ze welke belangen er spelen. En wat je met het product wilt bereiken. Het is geen “Jij roept en wij draaien”. Dus je kunt kritische vragen verwachten en een team dat bepaalde keuzes uitdaagt. Daarbij draagt het ook nieuwe oplossingen aan. Deze manier van samenwerken geeft je vaak nieuwe inzichten.

Ik vind het heel prettig samenwerken met het getalenteerde, multidisciplinair team van Ambrero professionals. Er wordt slim en kritisch met je meegedacht en ook tegengas gegeven waar nodig. Allemaal vanuit het perspectief om een goed en intuïtief werkende software oplossing voor de gebruiker te maken.

Hendrik-Jan Peper – Product Owner & Manager Business Applications bij Outform

Balans tussen vrijheid en verantwoordelijkheid

Zonder managers genieten onze mensen veel vrijheid. Een aantal voorbeelden:

• Vrijheid om de samenwerking vorm te geven.
• Zelf een team bouwen voor de start van een nieuw project.
• Persoonlijke ontwikkeling uitstippelen en doen.

Maar hier hoort ook verantwoordelijkheid bij. Namelijk goede onderlinge afstemming, het geven van feedback en het signaleren en oplossen van problemen.

Ik vind het leuk om technische taken te combineren met het uitdenken van de productwerking. En samen met de klant te streven naar de beste oplossing, uiteraard binnen het beschikbare budget. Ondanks de solide stack om applicaties te bouwen is er veel ruimte om nieuwe technieken te introduceren. Door deze manier van werken blijft mijn werk uitdagend.

Jacco, senior Java ontwikkelaar bij Ambrero

Het vervolg van succesvol samenwerken zonder managers

Je zult je misschien afvragen: als er geen managers zijn, hoe organiseren we bedrijfsbrede zaken als strategie, personeelszaken en financiën dan? Waar komen deze beslissingen dan te liggen? Meer daarover in het volgende artikel.

Je houdt ervan of bent er bang voor, ChatGPT. Maar wat je er ook van vindt, de adoptiesnelheid is jaloersmakend hoog. Binnen vijf dagen na publicatie gebruiken meer dan een miljoen mensen de AI-schrijfchatbot. Wij ook. En dat brengt ons op de vraag: Hoe gaat ChatGPT ons werk veranderen? Ontdek het antwoord, inclusief de reactie van ons team en de chatbot zelf.

Wat is GPT

GPT, Generative Pre-trained Transformer, is een machine learning model dat is ontwikkeld door OpenAI. Er zijn verschillende versies van, waaronder de ChatGPT. Het doel daarvan is om tekst te genereren die lijkt op menselijke taal. En waarbij de chatbot de volgende woorden in de tekst voorspelt op basis van de voorgaande woorden. ChatGPT wordt gebruikt om blogs te schrijven, nieuwsartikelen en werkstukken voor school.

Het gebruik van de chatbot bij ontwikkelen van software

ChatGPT wordt ook gebruikt bij softwareontwikkeling, om tekst te produceren die nodig is voor het schrijven van code. Handig wanneer je als programmeur code nodig hebt voor een bepaalde taak en niet genoeg tijd hebt om alles zelf te schrijven. Overigens is deze chatbot niet het eerste hulpmiddel voor developers, GitHub Copilot bestaat al langer.

ChatGPT geeft veel uitgebreidere resultaten vergeleken met GitHub Copilot, omdat het met instructies meedenkt en de code herhaalt tot het jouw probleem oplost. Je kunt het zelfs vragen om betere code te schrijven, of code uit te leggen. Copilot is wel makkelijk in gebruik aangezien er IDE extensies zijn om instant code suggesties te krijgen en te accepteren. Al verschijnen de eerst IDE extensies voor ChatGPT nu ook al.

Matthijs, .Net ontwikkelaar bij Ambrero

De voordelen van ChatGPT in softwareontwikkeling

Bij goed gebruik van ChatGPT bij softwareontwikkeling zijn er verschillende voordelen te noemen. Allereerst helpt het om tijd te besparen. Wanneer je een vraag hebt over een specifieke taak, dan kun je een collega of Google raadplegen. In het geval van de zoekmachine ben je tijd kwijt aan het checken van de vele zoekresultaten. Die niet in alle gevallen up-to-date informatie bevatten. ChatGPT geeft antwoord op jouw vraag, waarbij je dus geen zoekresultaten moet filteren. Dat scheelt je veel tijd.

Hieruit volgt het voordeel dat het de productiviteit van het dev-team verhoogt. Het automatisch genereren van code geeft je ruimte voor andere taken zoals het testen en debuggen van de code. Ook kun je ChatGPT gebruiken om fouten te voorkomen. Zie het als een ervaren collega, die veel kennis heeft van development. De code die het produceert is daarom van goede kwaliteit. Wat niet wil zeggen dat het foutloos is, ook ervaren collega’s maken wel eens fouten. Op termijn leidt het gebruik ervan tot een hogere kwaliteit van de softwarecode.

• Besparen van tijd
• Verhogen van productiviteit
• Verhogen van kwaliteit

De beperkingen van ChatGPT

Er zijn ook beperkingen aan het gebruik van GPT bij softwareontwikkeling. De chatbot baseert antwoorden op basis van informatie tot en met 2021. Alle ontwikkeling na die tijd, neemt het niet mee. Tot de volgende versie verschijnt. Ook is het mogelijk dat informatie op basis van vage prompts, last heeft van algoritmische vooringenomenheid. Hetgeen je makkelijk vergeet door de stelligheid in antwoorden van de chatbot.

Daarnaast is het ook belangrijk om te realiseren dat ChatGPT geen menselijke intelligentie heeft. Het model produceert alleen code op basis van jouw input. Het heeft geen begrip van de context of de doelen van het project. Dit betekent dat de code die je krijgt niet altijd de meest elegante of efficiënte oplossing is voor een bepaald probleem. Het is daarom noodzakelijk dat je de code evalueert. Om vervolgens aan te passen waar nodig, voor het gebruik in een productieomgeving.

Verder is software ontwikkelen een creatief proces. Innovatie komt voort uit nieuwe manieren om een probleem op te lossen. Hetzelfde geldt voor developers bij een technisch vraagstuk. Omdat ChatGPT getraind is op bestaande voorbeelden, gaat deze je niet snel leiden tot een vernieuwende uitkomst.

• Antwoorden op basis van informatie tot 2022
• Geen begrip van context en doelen
• Niet foutloos

De visie van onze ontwikkelaars op ChatGPT

“Deze tool kun je zien als jouw virtuele collega. Het geeft misschien niet altijd het juiste antwoord maar het denkt wel met je mee. Waar je nu Stackoverflow gebruikt, biedt ChatGPT of Github Copilot direct feedback op je werk. Ook kun je de tool inzetten voor het opsporen van eventuele fouten in je code. Handig wanneer je collega-ontwikkelaar weinig tijd heeft.” Sebas- senior .NET developer bij Ambrero

“I recently had the opportunity to work with GPT-3 and was blown away by its capabilities. It’s an incredibly powerful tool that can generate human-like text with impressive accuracy and speed. I can see it being used in a wide range of applications, from chatbots and content creation to language translation and data analysis. Exciting times ahead in the world of artificial intelligence!”

ChatGPT over het gebruik van ChatGPT

“Ik verwacht dat tools als ChatGPT onze ontwikkelaars helpen bij het debuggen van problemen en het genereren van code, documentatie en tests. Daarbij denk ik dat het vooral beginnende programmeurs helpt bij het vinden van de beste oplossing. Ik twijfel of meer ervaren ontwikkelaars het inzetten om grote delen van hun code te genereren. Want de voorbeelden die ik tot nu toe zie, vereisen veel interactie met de chatbot om tot een goed resultaat te komen. De doorgewinterde ontwikkelaar lost dat waarschijnlijk efficiënter op met behulp van bestaande hulpmiddelen in zijn IDE. Maar het is zeker een hulpmiddel!” Bart Matthaei- directeur & consultant

Conclusie

ChatGPT is jouw potentiële nieuwe collega in softwareontwikkeling. Want het helpt je tijd te besparen en fouten te voorkomen. Zolang je je realiseert dat je eruit krijgt wat je erin stopt. En nog belangrijker; het kent de projectdoelen niet. Daarom gaat het niet de beste oplossing geven voor complexe problemen.

Het was spannend; de ontknoping van de gitaarveiling voor Campagneteam Huntington, georganiseerd door het NPO radioprogramma Jan-Willem Start Op. In de laatste 10 seconden bood collega Bart € 5.432,10 op de gitaar gemaakt van rode stempotloodjes. Toen ons team hoorde van Bart zijn actie, wilden ook wij een bijdrage leveren aan het wetenschappelijk onderzoek naar de genezing van deze dodelijke ziekte. En dat leidde tot een dubbele donatie.

Gitaarveiling voor Campagneteam Huntington

“Ik luister bijna nooit radio, maar ’s ochtends breng ik mijn kinderen soms met de auto naar school en staat Jan Willem Start Op aan. Eind juni hoorde ik over de gitaar van stempotloodjes die Viktor Mei had gebouwd en die week geveild zou worden voor Campagneteam Huntington. Melanie, de voorzitter van deze stichting, vertelde in dezelfde uitzending over Huntington, een erfelijke hersenaandoening waar zij gen-drager van is. Het feit dat zij zich ondanks alle onzekerheid over haar toekomst samen met de rest van het team zo hard inzet om onderzoek naar Huntington te financieren heeft me geraakt.

Ik besloot die vrijdag te bieden. Vanwege het verhaal van Melanie, omdat mijn geboden bedrag direct voor de volle 100% naar wetenschappelijk onderzoek gaat, en omdat ik de toezegging van mijn vrouw kreeg dat deze gitaar van stempotloden wel aan de muur mag hangen. In de laatste seconden bood ik € 5.432,10: symbolisch voor het aflopen van een veiling en de tikkende tijdbom die Huntington voor gendragers vertegenwoordigd”, aldus Bart Matthaei.

Heeft Bart een cijfer tic?

Op de team BBQ hoorde ons team van deze hilarische actie; Bart die op het laatste moment deze unieke gitaar voor de neus wegkaapt van de verwachte winnaar. Met een bedrag dat vraagtekens oproept bij Jan-Willem Roodbeen, is het wel echt? Instagram volgers van de radioshow vinden het een raar bedrag, zij denken dat Bart een cijfer tic heeft. Nou klopt het dat IT-ers van getallen houden maar een tic?! Om dit recht te zetten, en om Campagneteam Huntington verder op weg te helpen, besluit ons team om er een mooi rond getal van te maken.

Stempotloodjes gitaar ophalen

Bart: “Op 1 juli zat ik om kwart over 7 in de auto naar Hilversum. Dankzij team Ambrero had ik bij het ophalen van de gitaar nog een verrassing voor Campagneteam Huntington: het bedrag is aangevuld tot € 7.500! Na de uitzending heb ik nog een uur met Viktor gesproken en gitaar gespeeld. Een bijzondere ervaring!” Je begrijpt, nu verwacht team Ambrero livemuziek bij de volgende BBQ.

Bart Matthaei test zijn nieuwe gitaar in NPO radioprogramma Jan-Willem Start Op

Mooi moment; overhandigen van de cheque

“Omdat Melanie er die dag helaas niet bij kon zijn, heb ik later de cheque bij haar thuis afgeleverd. Daar trof ik de bevlogen vrouw die ik ook op de radio had gehoord. Ze vertelde enthousiast over de historie van het campagneteam, het ruimschoots overtreffen van het gestelde doel (€4mio!) en de betrokkenheid van alle teamleden en ambassadeurs. Dankzij het campagneteam zijn er inmiddels 11 onderzoekslijnen gefinancierd en zijn er meerdere veelbelovende invalshoeken, waarbij het campagneteam streeft om binnen 5 jaar een medicijn in ontwikkeling te hebben.”

Melanie Kroezen neemt de cheque voor Campagneteam Hunington in ontvangst

We als team trots een bijdrage heb mogen doen aan deze belangrijke doelstelling. En we hopen dat meer bedrijven ons voorbeeld volgen en een donatie doen via https://campagneteamhuntington.nl/.

Het is de zomer van 2020, een jaar dat veel aanpassingsvermogen vraagt van leerlingen, vakdocenten en bestuurders. Zo ook van Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU), want met een afname van 75% in de capaciteit van de studentenwerkplaatsen hebben ze een probleem. Er moet op korte termijn een reserveringssysteem komen zodat studenten kunnen checken of er plek is om aan hun projecten te werken. In deze blog vertelt Teije ter Maat, projectleider HKU, hoe ze tot een oplossing kwamen.

Voor het 15e opeenvolgende jaar kunnen ondernemers een prijs winnen met vernieuwende ICT projecten. De verkiezing is een initiatief van Computable, een onafhankelijk ICT platform, en kent verschillende categorieën. De vele inzendingen zijn inmiddels beoordeeld door een vakjury. En de genomineerden zijn, na lang wachten in spanning, bekend. Ambrero is beloond met Computable Award nominatie voor ons project ‘Stichting Beter Leven keurmerk klantenportaal’.

Meer over het genomineerde project; SBLk klantenportaal

In 2019 ontwikkelden we samen met Stichting Beter Leven keurmerk (SBLk), een klantenportaal. SBLk zorgt ervoor dat vlees, zuivel en eieren met het Beter Leven keurmerk voldoen aan de criteria van de Dierenbescherming. Met de nieuwe software hebben zij de gehele voedselketen inzichtelijk, van veehouder tot eindproduct in de supermarkt. Waarbij alle deelnemers worden gecontroleerd of zij voldoen aan de regels van de Dierenbescherming. Hetgeen een belangrijke bijdrage levert aan het dierwelzijn!

Een uitdagend project door de enorme hoeveelheid data. Er werken ruim 800 klanten (deelnemers) in het portaal en het bevat zo’n 29.000 producten en 25.000 productsamenstellingen. Ter illustratie: één hamburger doorloopt al tien stappen in de voedselketen voor deze op je bord ligt.

Waarom een Computable Awards nominatie

Dit project past bij de categorie Digitale Innovatie van de Computable Awards omdat het doel is om een organisatie te ondersteunen met digitalisering. En de toegevoegde waarde van het klantenportaal voor onze klant, Stichting Beter Leven keurmerk, is groot. Zoals:

• Data-inzicht; managementrapportages zorgen voor meer inzicht, minder fouten en dus een hogere kwaliteit van de output.
• Gebruikersgemak; het klantenportaal werkt soepel en biedt transparantie aan alle gebruikersgroepen
• Tijdswinst; de doorlooptijd van één aanvraag is van 2 weken naar één werkdag teruggebracht. Dit geeft een flinke besparing in tijd.

Ons enthousiasme voor dit project wordt gedeeld door de Computable Awards vakjury en beloond met een nominatie.

“Ik ben ontzettend trots op wat we als team voor SBLk hebben neergezet en het feit dat we zijn genomineerd is de kers op de taart. De hele productieketen inzichtelijk maken, van dier tot product in de supermarkt, is behoorlijk complex en naar mijn weten nog niet eerder gedaan. Daarnaast laat de bijdrage die dit levert aan de verbetering van het dierwelzijn zien dat deze innovatie echt maatschappelijke meerwaarde heeft.”

Help SBLk en Ambrero aan het winnen van deze Computable Award

Uit alle inzendingen zijn er in totaal tien innovatieve projecten genomineerd in deze categorie. En we zijn in goed gezelschap! Andere genomineerden zijn o.a. Antoni van Leeuwenhoek, Albert Heijn en Rijkswaterstaat. De vakjury van Computable Awards heeft zijn werk gedaan. Het is nu aan jou! Wie de 1e prijs wint wordt namelijk bepaald door een publieke stemronde. Dus als jij ook enthousiast wordt van deze digitale innovatie met maatschappelijke impact, stem dan nu op ‘Klantportaal SBLk’ in de categorie Digitale Innovatie!

Ambrero viert haar 15-jarig jubileum, een mooie aanleiding om terug te kijken op ons avontuur. Van het startpunt; twee jonge honden op een zolderkamer, vol ambitie en ideeën. Naar nu; een team van vakmensen in een monumentaal pand, nieuwsgierig en gedreven. Ondernemerschap is een route uitzetten, lef tonen, keuzes maken en bijsturen. In deze blog lichten we 5 koerswijzigingen uit die hebben geleid tot het punt waar we nu staan.

Afscheid nemen van PHP

In de begindagen van Ambrero ontwikkelden we vooral in PHP: de toegankelijk scripttaal stelde ons in staat om in hoog tempo kleine applicaties te realiseren. We maakten een eigen framework waarmee het ophalen van data een stuk eenvoudiger en slimmer werd en waanden ons de koning te rijk. Maar toen de applicaties groter werden, en het eigen framework wat minder bestand leek tegen complexere en grotere hoeveelheden data, werden we met onze neus op de feiten gedrukt. Zelf het wiel uitvinden bleek tóch niet altijd het handigst. Ons framework vervingen we door CakePHP en de wereld was weer mooi. Totdat onze opdrachten steeds bedrijf kritischer werden: de impact van storingen werd steeds groter, en de behoefte ontstond om meer controle te hebben op zaken als stabiliteit en schaalbaarheid. We gooiden het roer om! We investeerden in kennis en vanaf dat moment werd Java onze nieuwe basis. Daarna hebben we nooit meer teruggekeken.

Hallo Huub, dag jonge honden cultuur

Huub was de eerste collega die we aannamen met senioriteit. Niet in leeftijd maar in denkwijze. Huub symboliseert voor ons de overstap van jonge honden naar een serieus bedrijf dat kwalitatief hoogstaande software aflevert. Bij zijn sollicitatie dachten we nog ‘Past die wel in het team?’ maar groei betekent soms ook het loslaten van wie je denkt dat je bent. Door Huub kregen zaken als veiligheid, unit-testing en stabiliteit steeds meer prioriteit. De manier waarop we de ontwikkeling van applicaties aanvlogen veranderde in rap tempo. Het investeren in kwaliteit is sindsdien uitgegroeid tot kernwaarde van Ambrero.

“Groei betekent soms het loslaten van wie je denkt dat je bent.”

Een eigen framework voor snelheid en innovatie

Voor een maatwerk ontwikkelaar ligt concurrentie altijd op de loer: we zijn niet het enige bedrijf met de kennis en routine om goede software te ontwikkelen. Door de opkomst van low-code frameworks ontstond er meer concurrentie in het speelveld: nieuwe applicaties konden opeens met relatief beperkte kennis en met hoge snelheid worden gerealiseerd.

Deze trend leidde tot de ontwikkeling van het Ambrero Brix framework: het fundament waarop we onze applicaties bouwen. Dit framework stelt ons in staat om in rap tempo functionaliteit te realiseren. Een solide kern van componenten die de veiligheid, prestaties, en data-afhandeling borgen, aangevuld met een reeks modules die de basisfunctionaliteit van applicaties afdekken. Deze koerswijziging leidde tot een efficiënter ontwikkelproces en uniformiteit. Hierdoor besparen onze klanten tijd en maken ze gebruik van onderlinge innovaties..

Werk, werk, werk…. en toen kwamen de vakvrouwen

Het grootste deel van onze reis hebben we afgelegd met een team van vakmannen. Echte techneuten met liefde voor programmeren en koffie. In de gesprekken stond werk centraal. In al het andere eigenlijk ook. En dat was ok, een gegeven feit. Met het aannemen van Elisa, de eerste vakvrouw, in 2016 kwam hier langzaam verandering in. Na het ontcijferen van deze mannelijke IT-ers begon zij met het introduceren van spiegels en gezelligheid.

En nu, met in totaal 3 vrouwen, zijn we helemaal los. We vieren verjaardagen en successen, we organiseren teamuitjes en borrels. Er is aandacht voor werkgeluk en initiatieven om dit te verhogen. De gesprekken aan de lunchtafel zijn inmiddels niet alleen werk gerelateerd. Er is aandacht voor persoonlijke zaken zoals kinderen en vakantiebestemmingen. Het moet niet gekker worden maar…heel soms gaat het zelfs over kleding!

Stimuleren van autonomie en ondernemerschap

Autonomie is voor Ambrero altijd vanzelfsprekend geweest. Maar met de groei van ons bedrijf ontstond ook de noodzaak om verantwoordelijkheden expliciet te maken. Daarnaast wilden we bedrijfsrisico’s beter in kaart krijgen en minimaliseren. Met de start van onze Squads in 2018 hebben we deze 2 behoeften samengevoegd.

Squads?! Dat wil zeggen; een groep collega’s die strategische bedrijfsdoelstellingen vertalen naar concrete plannen en oplossingen. Voor een specifiek domein zoals hosting, development en security. Ook signaleren squads mogelijkheden tot verbetering binnen hun werkgebied. Zo krijgt het gehele team ruimte om beleid te bepalen en initiatieven te ontwikkelen die onze dienstverlening verbeteren. Na 2 jaar praktijkervaring weten we het resultaat van deze koerswijziging, namelijk:

• Verhoging van betrokkenheid
• Dienstverlening, interne bedrijfsprocessen zijn verbeterd
• Ondernemerschap vanuit het team

Meer koerswijzigingen? Graag!

Waar we belanden in de komende 15 jaar? Geen idee! We blijven nieuwe routes verkennen met, op z’n tijd, een verrassende afslag. Zowel met Ambrero als met organisaties die nieuwe mogelijkheden willen verkennen.

In 15 jaar tijd hebben we bij Ambrero veel nieuwe technieken voor front end design uitgeprobeerd. We zijn begonnen op een zolderkamer met wat HTML en PHP. Met de opkomst van grotere projecten kozen we voor Java. We programmeren nu veelal in .NET. Voor de voorkant van webapplicaties is één ding hetzelfde gebleven: we programmeren nog steeds in HTML en CSS. En gebruiken front end design tools als Photoshop. Maar de mogelijkheden zijn flink veranderd. In deze blog lees je alles over ontwikkelingen in front end design bij Ambrero: tools, design en trends.

In 2005 ontwikkelden we nog vooral websites. Na wat schetsen en een ontwerp in Photoshop werd de HTML door een front-end developer gebouwd. In 2020 ontwikkelen we vooral (web)applicaties en zijn de verschillende stappen in een project veel meer met elkaar verweven. Dankzij nieuwe technieken!

15 jaar Ambrero; hoe front end design van projecten en de Ambrero site veranderde (klik voor een grotere versie)

Design volgens de laatste trends, met beperkingen

We duiken in de archieven en vinden pareltjes van design voorstellen. Die vonden we tóen heel mooi en vernieuwend, maar nu kan het niet meer. Apps waren er 15 jaar geleden nog nauwelijks. Schermen waren kleiner, hadden een beperkte resolutie en kleurweergave. In de eerste jaren konden we slechts een handjevol lettertypen gebruiken. Een lettertype dat de eindgebruiker niet op de computer had staan, werkte niet. Met Cufon en nu web fonts is het aantal mogelijkheden drastisch toegenomen. Visual designers volgden de ontwikkelingen in front end design de afgelopen 15 jaar.

De tijd van gradiënten, veel schaduwen, ronde hoekjes en kleine lettertypen heeft lang geduurd. Websites in 2005 waren vaak niet meer dan een verzameling links. Met een afbeelding aan de bovenkant en een zijbalk. Te veel visuele elementen toevoegen was een uitdaging, want dan werd de website te langzaam. Dat probleem bestaat nog steeds, maar de snelheid van browsers en hardware is toegenomen. Dat biedt onze designers meer mogelijkheden. Met de komst van de iPhone in 2007, veranderde alles. Websites moeten sindsdien óók op mobiele apparaten werken. Met Javascript en CSS3 zijn animaties mogelijk die vroeger alleen met Macromedia Flash konden worden gerealiseerd.

De opkomst van flat design veroorzaakte een designrevolutie. Grote vlakken, strakke lettertypen en iconen met heftige kleuren. Grote bedrijven als Google hebben er design guides voor geschreven. Hun Material Design beschrijft grafische elementen, animaties en gestures op mobiele apparaten. Microsoft kwam vorig jaar nog met hun nieuwe kijk op design, genaamd Fluent Design.

Van vloeken op Internet Explorer 6 naar Android apps

Websites maakten we in 2005 voor Internet Explorer 6, Opera en Netscape. Regelmatig hebben we bij Ambrero gevloekt op de meest populaire browser. IE6 hield zich vaak niet aan de standaarden voor webdevelopment. De afgelopen 15 jaar zijn deze door het W3C uitgewerkt. Het was vaak noodzaak om aparte code te schrijven voor verschillende browsers. Het duurde tot 2016 voordat Microsoft hun betere Edge browser introduceerde. Veel bedrijven stappen echter niet zomaar over, dus is het zaak altijd te blijven testen in oude browsers. Dat kan nu met tools als Browserstack, die we bij Ambrero regelmatig inzetten.

Inmiddels is het browserlandschap flink uitgebreid. Front-end developers testen in Internet Explorer, Edge, Google Chrome, Safari en Firefox. Én op veel soorten mobile devices. De technieken om webapplicaties er goed uit te laten zien zijn ook toegenomen. Je hoeft niet voor elk device een aparte versie te maken. Met media-queries in CSS worden de stijl en locatie van elementen op de pagina per device geoptimaliseerd. Het testen van webapplicaties is dankzij de web-developer tools veel eenvoudiger geworden.

Nu zijn er talloze ontwikkelmethoden voor apps, native, of als web-based app (zoals we deden voor de HKU in 2018). Ontwikkelen voor Android- en Apple-devices is nog steeds een arbeidsintensieve klus. Er bestaan gelukkig steeds betere initiatieven om één applicatie te laten werken op beide platformen.

HTML, Javascript en CSS: ontwikkelingen in front end design

Browsers evolueren continu. Sommige elementen die we in 2005 gebruikten worden niet meer ondersteund. Daardoor is het zaak om als (front-end) developer continu op de hoogte te blijven. Browserupdates gaan nu vaak automatisch, dus kun je er veiliger vanuit gaan dat mensen met een recente browser werken.

Met het succes van jQuery in 2006 werd het schrijven van Javascript-code makkelijk. Ook Ambrero zet het in, waardoor developers tijd besparen. Inmiddels is vrijwel elke applicatie die we bij Ambrero bouwen asynchroon opgezet. De pagina wordt geladen zonder content en de daadwerkelijke database-informatie wordt daarna opgehaald. Eén van de belangrijkste ontwikkelingen in front end design van de afgelopen 15 jaar.

CSS3 is de laatste versie van de stylesheet-standaard waarbij alle webapplicaties en -sites worden opgemaakt. De beperkingen die we hadden door verschillende browsers zijn grotendeels voorbij. Bovendien zijn ze nu goed gedocumenteerd. Met CSS3 zijn geavanceerde animaties en pagina-overgangen mogelijk. Die ontwikkelingen in front end design zorgen voor responsieve, betere webapplicaties!

Een greep uit de front-end tooling van nu: van Bootstrap tot Node JS

Ontwikkelingen in front end design tools voor sneller front-end development

In 2005 maakte je een website in Kladblok. Je schrijft de code, slaat het op als HTML-bestand of genereert het in een back-end taal als PHP. In de loop der tijd hebben bij Ambrero heel wat handiger tooling versleten.

Designapplicaties als Photoshop gebruiken we al sinds het begin. We wisselen bestanden uit via de cloud. Gebruiksvriendelijkheid kreeg de afgelopen 15 jaar meer prioriteit en Ambrero zette de mens centraal. Enkele ontwikkelingen:

• User interfaces hebben we jarenlang in Axure ontworpen. Inmiddels zijn tools als Figma en Adobe XD meer gebruikt.
• Met prototypes presenteren we een interactieve versie van de applicatie, voordat we deze bouwen.
• We programmeren in IntelliJ, de meest uitgebreide front end design tool voor webontwikkeling.
• Met LESS (2010) en nu Sass kost het ontwikkelen van CSS veel minder tijd. Vele regels code CSS worden nu in een handomdraai gegenereerd, dankzij functies.
• De open-source JavaScript toolkit Gulp.JS levert ons een enorme tijdwinst op.

Er ontstond bij Ambrero ook de behoefte aan versiebeheer. Met SVN en nu GIT kunnen we terug in de tijd om te kijken welke code developers wijzigden in onze webapplicaties. Bovendien gaat samenwerken aan hetzelfde project eenvoudiger.

We staan niet stil

We vinden het leuk om nieuwe ontwikkelingen in front end design te blijven proberen. Je kunt ervan uit gaan dat je applicatie de laatste technieken gebruikt. Met open-source, toekomstbestendige technieken zijn we met front end design in onze applicaties een stap vooruit.